Na polskim rynku najbardziej rozpowszechnione kursy związane z tematyką CNC to szkolenia pn. Operator CNC oraz Operator Programista CNC. Pod względem nazwy, bardzo do siebie podobne. Niestety z tego samego powodu są często wykorzystywane w sposób wprowadzający w błąd. Dlatego też zdecydowaliśmy się na to, aby powstała seria artykułów, które mogą pomóc Wam w wyborze szkolenia. Tak jak ten, również wszystkie kolejne artykuły nie będą procesem beatyfikacji naszej firmy, ale opierać się będą o suche fakty. Skupimy się przede wszystkim na faktycznych realiach rynku pracy, tak przecież ważnych dla przyszłych Operatorów i Operatorów Programistów CNC.
Skąd mamy wiedzę na temat kształtu i wymagań obecnego rynku pracy? Zatrudniając operatorów programistów CNC sami go tworzymy – Numerika, oprócz działalności szkoleniowej specjalizuje się w obróbce skrawaniem. Ponadto przeprowadzamy szkolenia w siedzibie naszych klientów. Możemy więc bezpośrednio zaobserwować jakie wymagania stawiane są przed nowo zatrudnionymi oraz jakie oczekiwania wobec nich ma pracodawca. Są to firmy z różnorodnych sektorów tj. mikro, małych, średnich i dużych przedsiębiorstw. Daje to nam szeroki obraz sytuacji na rynku pracy, którą chcemy się z Wami podzielić.
Standardem jest, że nazwa kursu CNC wiąże się z pewnym zakresem wiedzy i umiejętności. Na przykład: Karol ukończył kurs Operatora CNC więc powinien posiadać wiedzę, która jest potrzebna przy wykonywaniu zawodu Operator CNC tj. czynności obsługowe, umiejętność czytania rysunku wykonawczego oraz dokonywania pomiarów wykonanych detali. Analogicznie inna osoba kończąc kurs Operatora Programisty CNC, powinna posiadać wiedzę, którą ma Operator CNC uzupełnioną dodatkowo o umiejętności planowania i programowania procesu obróbki na maszynie CNC.
Należy uświadomić sobie pewną ważną kwestię. Dla potencjalnego kursanta, który nie miał jeszcze do czynienia z zagadnieniami CNC oraz dla osób, które chcą w tym temacie rozwijać swoje umiejętności/systematyzować wiedzę najważniejsze powinno być to, czego wymaga od nich rynek pracy.
Tutaj w przeciwieństwie do rynku szkoleń, sytuacja jest bardzo jasna. Istnieje wyraźny podział stanowisk pracy na:
Jest to najczęściej stanowisko typowo operatorskie tzn. z nastawieniem na czynności obsługowe wykonywane przy obrabiarkach CNC (np. odpowiednie zamocowanie półfabrykatu, uruchomienie programu, kontrola procesu obróbki, dokonywanie pomiarów po obróbce i porównywanie ich z rysunkiem wykonawczym, mierzenie wykonanych elementów, korekty narzędzi). Wakaty na tego typu stanowiskach istnieją zwykle w firmach wysoko rozwiniętych, o stosunkowo dużej ilości pracowników. Firmy te są nastawione głównie na produkcję wielkoseryjną i najzwyczajniej w świecie nie potrzebują przy każdej z kilkudziesięciu obrabiarek osób, które potrafiłyby programować obrabiarki.
Od tego są technolodzy i programiści maszyn (zwani też ustawiaczami), którzy planują, a następnie wdrażają proces obróbki dotyczący danego elementu. Operator CNC natomiast otrzymuje konkretne instrukcje i zalecenia np. nazwa programu, miejsce, w którym należy ustawić punkt zerowy detalu, lista narzędzi, które mają być wykorzystane w procesie obróbki. Jego praca jest pracą często odtwórczą, przez co perspektywy rozwoju na tego typu stanowisku są stosunkowo kiepskie. Praca ta traktowana jest często przez początkujących operatorów jako tymczasowa, która służyć ma tylko okrzepnięciu, nabraniu choćby minimalnego doświadczenia. Co ciekawe świadomość takiego, a nie innego podejścia pracowników mają również duże firmy, co objawia się tym, że podpisują nierzadko umowy z agencjami pracy tymczasowej, których zadaniem jest wyszukiwanie nowych kandydatów.
Jest to już stanowisko znacznie lepiej opłacane, które zawiera w sobie pracę Operatora CNC, ale dodatkowo obejmuje kwestie związane z ustawianiem i programowaniem maszyn CNC. Są to najczęściej osoby bardzo uniwersalne, przez co mocno poszukiwane przez pracodawców, tym bardziej przy obecnych dużych brakach specjalistów tego typu. Dlaczego uniwersalne? Wystarczy zdać sobie sprawę z tego ile rzeczy potrafią i na jak wielu płaszczyznach muszą sprawnie się poruszać.
Stanowiska tego typu zwykle spotykane są w mniejszych zakładach produkcyjnych, które skupiają się na obróbce małoseryjnej, wykonywaniu prototypów części maszyn, często wysoko precyzyjnych i ciężko obrabialnych (np. ciężkie w obróbce materiały wymagające doboru specjalistycznych narzędzi skrawających oraz parametrów skrawania). Perspektywy rozwoju w tego typu firmach są w większości przypadków bardzo dobre. Młody adept sztuki skrawania CNC spotyka się tam z wieloma nowymi sytuacjami. Ze względu na małoseryjny charakter produkcji, praktycznie każdy dzień przynosi nowe doświadczenia: pierwsza obróbka nieznanego wcześniej materiału, pierwsze samodzielne wytaczanie otworu do wysokiej tolerancji, wymyślanie sposobu na zamocowanie skomplikowanego detalu na maszynie, obmyślanie strategii obróbki tak, aby wykonać dany przedmiot w jak najmniejszej ilości mocowań.
Praca ta szybko staje się pasją, a satysfakcja płynąca z każdego rozwiązanego problemu, który jeszcze przed chwilą wydawał się nie do rozwiązania jest mocno uzależniająca. Dzięki temu robiąc to, co lubimy bez żadnego wysiłku i wręcz nieświadomie rozwijamy nasze umiejętności. Gdybym chciał wymienić wszystkie ciekawe i pouczające sytuacje, które zdarzają się w pracy Operatora Programisty CNC musiałbym prawdopodobnie napisać książkę.
Wracając do sedna, Operator Programista musi posiadać wiedzę i umiejętności Operatora CNC dodatkowo wzbogacone o:
– umiejętności zaplanowania możliwie najbardziej optymalnego procesu obróbki,
– umiejętność doboru narzędzi i parametrów technologicznych,
– wiedzę o sposobach mocowania detali,
– umiejętność doboru strategii obróbkowych,
– umiejętność programowania obrabiarek,
– umiejętność bezpiecznego wdrażania programów obróbkowych.
Widać, że różnice w charakterze pracy Operatora i Operatora Programisty CNC są znaczne. Jak w takim razie odnieść się do sytuacji, w której w dwóch różnych firmach szkoleniowych można zrobić kurs o tej samej nazwie tj. Operator Programista CNC, który powinien przygotować do tego samego zawodu tj. zapewnić podobny zakres wiedzy i umiejętności przy czym w jednej z firm szkolenie jest niemal dwukrotnie krótsze niż w drugiej? Smutna prawda jest niestety taka, że próbując ścisnąć zakres programowy robi się to zawsze kosztem kursanta. Nie ma czasu na realizację kluczowych zagadnień, z którymi uczestnik powinien zostać zaznajomiony jeśli zależy mu na solidnych fundamentach i pewnym wejściu w branżę CNC.
Nawet jeśli prowadzący zdąży poruszyć wszystkie zagadnienia, to w przypadku mocno ograniczonego czasu szkolenia przy kilkunastoosobowej grupie nie ma szans na to, by dokładnie je wytłumaczyć. Odchodząc na chwilę od CNC zwróćmy uwagę na pozostały rynek szkoleń. Kursy językowe, dotyczące obsługi oprogramowania, szkolenia z kompetencji interpersonalnych itd. Niezależnie od tego w czym specjalizuje się firma szkoleniowa w opiniach na jej temat często można przeczytać np. „Prowadzący świetnie wszystko tłumaczył”. Oznacza to, że oprócz dobrych chęci, miał na to po prostu przewidziany, odpowiedni czas. Jest to zasada aktualna dla każdego rodzaju szkolenia, od prawa jazdy, przez szkolenia dot. obsługi maszyn, aż po np. kursy na licencję pilota liniowego.
Standardy wymagań rynku pracy są bardzo konkretne, ale jak widać standardy firm szkoleniowych są często bardzo rozbieżne. Osoba pragnąca rozpocząć karierę w branży CNC gubi się w lawinie ofert i promocji. W jaki sposób miałaby wybrać ten właściwy kurs skoro często nie posiada żadnej wiedzy na temat obróbki skrawaniem? Często słyszymy: „Wybrałem Numerikę bo macie naprawdę fajnie zrobioną stronę. Budzi zaufanie”. Oczywiście cieszymy się z takich opinii, ale jednocześnie pojawia się z tyłu głowy myśl. „Dlaczego ta osoba nie wybrała nas zwracając uwagę na maszyny, na czas szkolenia, na liczebność grup, na opinie byłych kursantów?”.
Odpowiedź jest stosunkowo prosta. Otóż dla nas, osób związanych z obróbką skrawaniem są to oczywiste sprawy, natomiast dla Kursanta niekoniecznie. Stwierdziliśmy więc, że to, co powinniśmy robić dla osób zainteresowanych szkoleniem, to uświadamianie ich i pokazanie jak to wszystko wygląda „od kuchni”. Wierzymy, że wybór szkolenia będzie wówczas bardziej świadomy, a zastanawiającym się nad rozpoczęciem kariery w branży CNC oszczędzi rozczarowań.
Kliknij, by przejść do części drugiej poradnika pt. Symulatory CNC, a praktyka.
Informacje
Kurs CNC
Dane firmy